Pojawia się spontanicznie, najczęściej w drugim trymestrze ciąży i znika po porodzie. U pewnego odsetka kobiet ciężarnych przejściowe pogorszenie metabolizmu glukozy i insuliny przekracza możliwości kompensacyjne trzustki, wskutek czego rozwija się klinicznie jawna nietolerancja glukozy, określana mianem cukrzycy ciążowej. Często przyszła mama, nie była ani przedcukrzycowa, ani cukrzycowa przed zajściem w ciążę.
Niektóre kobiety w ciąży chorują na cukrzycę, która pojawia się pod koniec drugiego lub trzeciego trymestru ciąży. Nazywa się ją cukrzycą ciążową, ponieważ zazwyczaj znika po porodzie. Kobiety w ciąży na ogół nie doświadczają żadnych objawów. Czasami donoszą one o niezwykłym zmęczeniu, dyskomforcie przed lub po posiłkach, zwiększonej ilości oddawanego moczu i powtarzających się infekcjach dróg moczowych. Często jednak znaki te są niejasne. Niektóre wskazówki mogą jednak postawić lekarza na drodze diagnozy cukrzycy ciążowej:
Cukrzyca ciążowa oznacza niewydolność trzustki, która nie jest w stanie podwoić wydzielania insuliny w celu zaspokojenia zwiększonych potrzeb kobiety w ciąży. Wyróżniamy „cukrzycę ciążową” oraz „cukrzycę w ciąży”. W niektórych przypadkach choroba jest przejawem predyspozycji, które do zajścia w ciąże pozostawały niezauważone.
Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy ciążowej są obecnie ukierunkowane na kobiety ciężarne z czynnikami ryzyka:
W obecności ważnych czynników ryzyka już w pierwszym trymestrze ciąży zaleca się badanie krwi. Poziom cukru we krwi kobiety w ciąży jest częścią standardowego badania laboratoryjnego, przeprowadzanego podczas każdej ciąży. Prawidłowe stężenie glukozy we krwi kobiety ciężarnej na czczo wynosi poniżej 92 mg/dl, a poposiłkowe wynosi 110 mg/dl.
Podczas ciąży, u tych kobiet, które są podatne na cukrzycę ciążową, działanie łożyska będzie zakłócać zdolność organizmu do stosowania insuliny. Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę, który umożliwia wchłanianie cukru we krwi przez komórki. Zaburzenie to prowadzi do zachwiania równowagi powodującej hiperglikemię (zbyt wysoki poziom cukru we krwi) u przyszłej matki. Ta anomalia cukru we krwi nie jest bez konsekwencji. Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu lub przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego z powodu nadmiernej objętości macicy. Przyszła matka może również mieć problemy z wysokim ciśnieniem krwi. Cukrzyca wpływa również na dziecko: jeśli nie jest kontrolowana, może prowadzić do zaburzeń nerwowych ,sercowych lub nadwagi (dziecko ważące ponad 4 kg). Istnieje również ryzyko hipoglikemii przy porodzie, dlatego dzieci są karmione bardzo szybko po porodzie.
Celem leczenia cukrzycy ciążowej jest utrzymanie poziomu glukozy we krwi w dopuszczalnych granicach, aby uniknąć powikłań. Generalnie, o ile cukrzyca nie występowała przed ciążą, wystarczająca będzie ścisła kontrola diety połączona ze zdrowym trybem życia (odpoczynek, sen i aktywność fizyczna). Lekarz diabetolog określa niezbędne spożycie kalorii, preferowane i zakazane pokarmy, liczbę przekąsek, itp.
Dzięki specjalnemu urządzeniu, przyszła matka będzie musiała ściśle kontrolować poziom cukru we krwi przed i po trzech głównych posiłkach w ciągu dnia. Jeśli zasady żywieniowe okażą się niewystarczające, leczenie będzie polegało na wstrzykiwaniu dawek insuliny dostosowanych do poziomu cukru we krwi. We wszystkich przypadkach niezbędna jest kontrola wzrostu dziecka, ale także objętości płynu owodniowego.
W 90% przypadków cukrzyca ciążowa zanika po ciąży. Konieczne jest jednak kontrolowanie poziomu glukozy we krwi w miesiącach następujących po porodzie, ponieważ cukrzyca ciążowa jest czasem sygnałem ostrzegawczym o stanie przedcukrzycowym, który należy następnie monitorować i leczyć. Jeśli rozważana jest inna ciąża, konieczne będzie wcześniejsze monitorowanie we wczesnych miesiącach ciąży. Dieta przed poczęciem jest pożądana.