Badania obserwacyjne mają bardzo szerokie zastosowanie, a co za tym idzie, wykorzystuje się je niezwykle często w różnego rodzaju projektach. W trakcie ich trwania główną rolę odgrywa nic innego jak obserwacja i obiektywne opisywanie wniosków.
Metoda obserwacyjna posiada wiele zalet. Jedną z nich jest fakt, iż badane środowisko lokalne nie zostaje zmienione po zakończeniu projektu. Aby poznać fakty w sposób celowy i dokładny, należy zastosować obserwację naukową. Dzięki temu wnioski z prowadzonych badań są usystematyzowane i naukowe, a zatem można je wykorzystać w innych naukowych badaniach. Metoda obserwacyjna należy do grona najstarszych metod, a jej elementy można wykorzystać praktycznie w każdym badaniu. Przed przystąpieniem do właściwego procesu badawczego, warto skonstruować tzw. schemat obserwacyjny. Dzięki niemu, badanie będzie łatwiejsze, ponieważ przebiegać będzie według ściśle określonego scenariusza. Stworzony przewodnik obserwacyjny pomaga również w potwierdzaniu, bądź zaprzeczaniu postawionych hipotez. Z uwagi na przydatność tej metody jest ona również stosowana w badaniach medycznych sektora naukowego i biznesowego, farmaceutycznego.
Każdy projekt badania obserwacyjnego, podobnie jak badania kliniczne, jest obłożony wieloma regulacjami i wymogami. Wszystko musi odbyć się zgodnie z zapisami polskiego prawa, w tym przede wszystkim Prawa farmaceutycznego. Spełnienie tych wymogów jest bardzo trudne, dlatego do realizacji badań obserwacyjnych wybiera się tylko najlepsze agencje CRO i firmy badawcze. Tylko one gwarantują rzetelność i wiarygodność wyników. Dysponują one doświadczonymi zespołami analitycznymi i realizacyjnymi, które przystępują do prowadzenia badania obserwacyjnego niemal natychmiast po otrzymaniu zlecenia, konsultując z zamawiającym, zwykle dużą firmą farmaceutyczną bądź instytucją naukową, szczegóły metodologiczne. Na tym etapie nie można pominąć żadnych wymagań i uwarunkowań projektu, trzeba dopilnować także wielu formalności. Dzięki temu organizacja badań obserwacyjnych będzie przebiegać bez zarzutu.
Pomiędzy badaniami obserwacyjnymi i klinicznymi jest znacząca różnica – badania kliniczne prowadzone są zanim zapadnie decyzja o wprowadzeniu leku na rynek. To bardzo czasochłonne i kosztochłonne projekty. Dostarczają bardzo dużej ilości danych, koniecznych do przeprowadzenia zaawansowanych analiz i zbudowania skomplikowanych modeli. To na ich podstawie decyduje się o wprowadzaniu na rynek nowych produktów farmaceutycznych. Badania obserwacyjne przeprowadza się już po tym, jak lek zostanie dopuszczony do obrotu.